H 10 Een conceptueel model 

Hier vind je een filmpje (van de auteur) over het maken van een oorzaak-gevolgmodel

Voorbeeldcasus Natuurpark Dennenstate

Om een goed beeld te krijgen van de factoren die een rol spelen bij deze problematiek kun je verschillende technieken gebruiken. We laten er hier drie zien:

Een Ishikawa model

Een oorzaak-gevolgmodel

Een conceptueel model

 

In dit Ishikawamodel is te zien hoe de verschillende mogelijke oorzaken gegrepeerd zijn rond enkele thema’s: de materialen, dus de fysieke inrichting van het park, de methoden, dus de manier van werken bij het ontvangen en bejegenen van de gasten, de manier waarop het management omgaat met de markt en de andere spelers op  het gebied van natuurbeheer en de eigenschappen van de mensen die het park bezoeken.

Dit zijn potentieel allemaal factoren die de problemen veroorzaken en die een rol kunnen spelen bij de oplossing daarvan.

Dit model geeft richting aan de aanpak van de problemen, doordat je je zo kunt richten op de vier belangrijke factoren: inrichting, manier van werken, managen van het park en beïnvloeden van het gedrag van de gasten.

Dit oorzaak-gevolgmodel kun je gebruiken om onderscheid te maken tussen oorzaken en omstandigheden. De oorzaken zou je misschien kunnen wegnemen, maar voor de omstandigheden moet je manieren vinden om ermee om te gaan. In dit model kun je zien dat de verschillende oorzaken en symptomen op elkaar inwerken en dat er symptomen zijn met verschillende oorzaken, maar ook dat er oorzaken zijn met verschillende gevolgen. Deze afbeelding is de uitkomst van een uitgebreid onderzoek en analyse van de relevante factoren en hun relaties.

Dit conceptuele model is de uitwerking van het idee dat het bij deze problematiek vooral gaat om het gedrag van de bezoekers. Dat gedrag heeft negatieve gevolgen en diverse soorten oorzaken. De bron van deze analyse is de literatuur, waar verschillende mogelijke oorzaken van ongewenst gedrag kunnen worden gevonden. Een andere bron zijn de medewerkers van Dennenstate, die hebben aangegeven dat het gebruik van het park als korte doorgangsroute naar het strand op zonnige dagen ook een van de factoren is die leidt tot verstoringen van de natuur.

Je kunt ook een eenvoudiger conceptueel model maken, waarbij je de oorzaken groepeert rond drie thema’s:

  • De eigenschappen van Dennenstate: aanwezigheid van paden, hekken, afvalbakken, wegwijzers en voorlichtingsborden.
  • De interactie en relatie met de bezoekers: voorlichting, bezoekersmanagement, toezicht, handhaving, etc.
  • De eigenschappen van de bezoekers: hun gezelschap en aantallen, kennis van de natuur en het park, wensen voor het bezoek, normen en waarden.